Forward - Futures - Opsiyon

Türev piyasalar, vadeli işlem ve opsiyon sözleşmelerinin işlem gördüğü piyasa veya borsaları ve buna benzer sözleşmelerin işlem gördüğü diğer organize olmamış piyasaları kapsamaktadır.

Vadeli piyasalarda işlem gören türev ürünler şunlardır:

Forward: Bir varlığın, ileriki bir tarihte, önceden belirlenmiş bir fiyattan alınıp satılmasıdır.

Örneğin: Spot piyasada 1$ = 5.00₺ iken, 1000$ için 5000₺ verip alabiliriz. Ancak bize 3 ay sonra 1000$ lazımsa bunun için 3 ay vadeli bir Forward sözleşmesi yapabiliriz. 3 ay vadeli Forward sözleşmesi fiyatı 1$ = 5.50₺ ise, bunu satın alan yatırımcı 1000$ için 5500₺ vereceğini bilir. Asıl bilinmeyen dolar kurunun Spot piyasada ne olacağıdır. 

3 ay sonra Spot piyasada dolar kuru 1$ = 6.00₺ olursa, Forward satın alan (1000$ = 5.500₺) 500₺  kar elde eder.
3 ay sonra Spot piyasada dolar kuru 1$ = 5.00₺ olursa, Forward satın alan (1000$5.500₺) 500₺ zarar etmiş olur.

Forward sözleşmeleri borsada işlem görmez. Tezgah Üstü Piyasalarda işlem görür. Bu piyasalarda belirli kurallar ve fiziki bir yer olmadığından fiyat alıcı ve satıcı arasında pazarlıkla belirlenir.

Futures: Forward' ın gelişmiş halidir, içerik ve vadeler standarttır, organize piyasalarda (borsada) işlem görürler. Takas Bank teminatındadır. İşlem yapabilmek için teminat yatırılır.

Opsiyon Sözleşmeleri: Opsiyonu alan yatırımcı belli bir opsiyon primi karşılığında opsiyonu kullanma hakkına sahiptir.
Fiyatlarda yükseliş beklentisi varsa, 'alım opsiyonu' alınır ya da 'satım opsiyonu' satılır.
Fiyatlarda düşüş beklentisi varsa, 'satım opsiyonu' alınır ya da 'alım opsiyonu' satılır.

Örneğin: Satıcıya 1000₺ ye yazın bir bisiklet almak için 20₺ opsiyon primi verdim anlaştık.

Yazın bisiklet fiyatı 1200₺ olursa, ben 1000₺ + 20₺ bisiklet sahibi olurum.180₺ karım olur.
Yazın bisiklet fiyatı 800₺ olursa, ben 800₺ + 20₺ bisiklet sahibi olurum. 20₺ zararım olur.

Opsiyon sözleşmesi sözleşmeden dönme hakkı verir. Zarar durumu sadece verilen prim kadardır.


NOT: Spot Piyasa, işlemler piyasa fiyatından yapılır. Teslim de en fazla iki gün sürer. Nakit piyasa da denir.

KAYNAKLAR:
https://www.investaz.com.tr/ , https://www.borsaistanbul.com/