Örneğin, fabrikanın atık sularından çiftçinin koyunlarının ölmesi veya çocukların hastalanması gibi
ya da durakta sigara içen birinden rahatsız olunması vb...
Dışsallıklarla mücadelede kamu kesimi yanında özel çözümler de vardır. Bunlardan bir tanesi Ronald Coase tarafından geliştirilen Coase Teoremi'dir.
Coase Teoremi: işlem maliyetleri olmadığında, mülkiyet haklarına bakılmaksızın tarafların karşılıklı pazarlıkla dışsallık sorununu çözmesine denir.
Ronald Coase'ye göre zararlı etkiler karşılıklılık niteliğine sahip olduğu için yalnızca bir taraf zararın sorumlusu olarak belirlenemez ve zararlı etkilerin yol açtığı sorunları çözerken amaç üretim değerini maksimize etmek olmalıdır.
Geleneksel yaklaşımda sorun genelde A’nın B’ye zarar verdiği ve alınması gereken karar A’nın nasıl kısıtlanması gerektiğidir. Fakat B’ye zarar vermekten kaçınmak A’ya zarar verebilir. Burada çözülmesi gereken asıl problem: A’nın mı B’ye zarar vermesine izin verilmeli yoksa B’nin mi A’ya zarar vermesine izin verilmelidir. Buradaki sorun daha fazla zarardan kaçınmaktır.
İşlem maliyetlerinin sıfır olması varsayımı gerçek ekonomik hayatta çok fazla geçerli olan bir varsayım değildir. Gerçek dünyada işlem yapmak maliyetlidir. İşte bu yüzden taraflar dışsallığın çözümünde kendileri için minimum maliyetli çözümü seçerken bu çözüm en etkin çözüm olmayabilir.
Ronald Coase
NOT: İşlem maliyetleri,tarafların birbiriyle görüşmesinin zaman ve maliyet aldığı durumda ortaya çıkar.
KAYNAK: https://dergipark.org.tr/download/article-file/146161
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder